Vendosja e masave për parandalimin e përhapjes së koronavirusit të ri ka shkaktuar dëme të mëdha ekonomike për prodhuesit dhe përpunuesit e qumështit në Kosovë.
Përpos rënies së fuqisë blerëse, humbjet më të mëdha këtyre bizneseve u janë shkaktuar nga mbyllja e gastronomisë.
Krahas shitjes së produkteve në dyqane, markete dhe tregje të ndryshme, prodhuesit e produkteve nga qumështi furnizojnë restorantet e lokalet e ushqimit të shpejtë.
Milazim Berisha, pronar i fermës dhe qumështores “Eurolona”, njëherësh edhe kryetar i Shoqatës së Prodhuesve të Qumështit të Kosovës, thotë për Radion Evropa e Lirë se ky sektor nuk ka pasur përkrahjen e nevojshme institucionale që nga shfaqja e pandemisë.
Gjatë kësaj periudhe, sipas Berishës, është rrezikuar funksionimi i shumë bizneseve të prodhimit dhe përpunimit të qumështit.
“Me kalimin e kohës dhe ndërprerjen e punës së institucioneve publike dhe bizneseve private dhe institucioneve të tjera është paraqitur problemi i fuqisë blerëse. Duke marrë parasysh edhe numrin e madh të mërgimtarëve që i kemi pasur çdo vit, këtë vit nuk do ta kemi, edhe nëse e kemi do të jetë në masë të vogël, priten probleme më të mëdha dhe rritje të stoqeve”, thotë Berisha.
Berisha thotë se pasojat do të jenë më afatgjata për bizneset që operojnë në këtë sektor, pasi ato kanë regjistruar humbje si pasojë e mosshitjes së produkteve në kohën e pandemisë.
“Dëmet janë të mëdha. Pastaj janë dhe pasojat që do të mbesin edhe për një periudhë të caktuar sepse kjo ndikon në shumë pika të organizimit, si në shpërndarje ashtu edhe në inkasim”.
“Kemi problem edhe me prishje (të produkteve) të cilat janë nëpër shitore për shkak të pamundësisë së shitjes sepse janë produkte të freskëta që nuk kanë një afat të gjatë të përdorimit dhe ne duhet t’i kthejmë ato produkte dhe t’i zëvendësojmë me të reja. Në këto raste gjithmonë dëmtohet fabrika e qumështit”, thotë Berisha.
Prodhuesit e qumështit thonë se në këtë fazë të pandemisë, institucionet është dashur që të subvencionojnë prodhimin e qumështit.
Sipas tyre një gjë të tillë e kanë bërë shtetet e rajonit duke ndikuar drejtpërsëdrejti në rritjen e konkurrencës ndaj produkteve vendore në Kosovë.
Produktet e importuara sfiduan prodhimin vendor
Prodhuesit thonë se koha e pandemisë është dashur që të shfrytëzohet për të bërë fushata në mbështetje të produkteve vendore të qumështit.
Kryetari i Shoqatës së Industrisë së Qumështit, Gani Durmishaj thotë se sektori i prodhimit dhe përpunimit të qumështit ka punuar me kapacitet të kufizuar që nga muaji mars.
“Kemi obligime ndaj fermerëve, kemi obligime ndaj ambalazhit, kemi obligime ndaj pagave të punëtorëve sepse ne nuk e kemi ndalë punën edhe në këto kushte çfarë kanë qenë. Ne kemi dalë nëpër terren kemi grumbulluar qumësht. Nuk e kemi ndalë industrinë dhe jemi munduar të furnizojmë popullin me produkte të qumështit. Kjo është një sfidë e madhe dhe kemi pasur barrë vetëm ne. Po frikësohem tash që ato magazina që janë mbushur ekziston mundësia që të hidhen si mbeturinë”, thotë Durmishaj.
”Situata është më rëndë dhe për shkak të konkurrencës që bëjnë produktet e importuara”, thotë kryetari i Shoqatës së Industrisë së Qumështit, Gani Durmishaj.
”Ky problem i grumbullimit është në krejt rajonin, por tash kanë gjetur kanale sepse janë shtete më të forta dhe po subvencionojnë produktet e qumështit dhe ata po i orientojnë nga ne me disa çmime të lira të cilat po na e marrin tregun, aq pak qe kanë mbetur konsumatorë. Kur është në pyetje pastaj çmimi, qytetarët po i marrin më lirë produktet e huaja”, shton ai.
Industria e qumështit punëson mbi 5,500 punëtorë
Shoqata e Industrisë së Qumështit së fundi është takuar edhe me kryeministrin në detyrë, Albin Kurti nga i cili kanë kërkuar mbështetjen e qeverisë në kapërcimin e krizës në të cilën është përfshirë ky sektor.
Sipas të dhënave të Shoqatës së Industrisë së Qumështit, kjo industri ka rreth 2,500 punëtorë në zinxhirin prodhues, kurse mbi 3,000 punëtorë në atë të shpërndarjes.
Prodhuesit dhe përpunuesit e qumështit në Kosovë, vazhdimisht kanë kërkuar përkrahje sidomos në promovimin e prodhimeve vendore.
Mirëpo, në tregun e Kosovës vazhdojnë të jenë mjaft të shtrira produktet e importuara.