Kultivimi i këtyre dy bimëve si një kulturë është praktikë e zakonshme dhe e vjetër e kopshtarëve të cilët përballen me mungesë hapësire në kopshtin e tyre. Që të arrihet harmoni në të mbjellat e tilla bëhet shartimi – metodë e shumimit a seksual.
Ky inovacion kopshtar ju mundëson kopshtarëve të rrisin bimë të vendosura në mënyrë vertikale në hapësirë të vogël.
Një shembull i tillë për lloj të tillë të prodhimeve është rritja e kryqëzuar e domates dhe patates e quajtur në gjuhën angleze si „pomato“ ose „tomtato“ – që kanë prejardhjen nga fjalët angleze tomato ( domate) dhe potato ( patate).
Përfitimet nga mënyra e tillë e kultivimit të patates dhe domates janë vërtet të shumta. Falë tomtato bimës, bujqit e vegjël mund të maksimizojnë përdorimin e parcelave të tyre për që zmadhohen ndërkaq me këtë edhe të reduktojnë shpenzimet hyrëse.
Tomtato hibridet, kanë efikasitet të vërtetuar, respektivisht vetëm më një bashkim të tillë japin maksimumin e tyre dhe janë më efikase sesa kur domatja ose patatja rritet veçantë. Kultivimi i pomato bimëve, jo vetëm që mund të rrisë rendimentin dhe të kursejë para, por gjithashtu kursen kohë dhe punë, e njëjta ndikon në cilësinë dhe rendimentin.
Përfitimi tjetër i rëndësishëm i kësaj metode të shumimit për të gjithë fermerët është mundësia për përmirësimin e rezistencës ndaj insekteve në mënyrë natyrore.
Hapa për kultivimin e pomato/tomtati bimëve
Merrni një bimë domateje të shëndetshme me madhësi prej rreth 15 deri në 20 centimetra dhe bimë patate me lartësi përafërsisht të njëjtë. Bëni një prerje në kërcellin e patates (me gjatësi prej 2,5 centimetra) me thikë të mprehtë ose me bisturi. Bëni një prerje në formë të shkronjës “V” në trungun e domates pasi të keni matur lartësinë e prerjes. Vendosni “V” format e trungut së bashku, që të lidhen mirë dhe mbrojini me shirit për shartim. Kontrolloni nëse pjesët e ekspozuara janë mbështjellë tërësisht. Vendosni bimët nën ndriçim indirekt të diellit dhe kontrolloni nëse ka shenja të mbirjes së re në majën e domates. Mbulojeni bimën me najlon plastik transparent që të mbajë një sasi të lagështisë. Najlonin largojeni pas disa ditësh. Nëse bima e re hibride tregon shenja se po venitet, mbulojeni përsëri edhe për disa ditë. Largoni najlonin e plastikës dhe shihni nëse po ndodh zhvillim. Kur të vëreni fletë të bujshme jeshile, largoni shiritin që e përdorët për përforcimin e kërcejve në pjesën e shartuar. Gjatë kësaj faze pomtato bima është formuar me sukses – bima e cila njëkohësisht do të prodhojë patate nën dhe, kurse mbi tokë domate! Që të mbani bimën tuaj në shëndetin e saj më optimal, ujiteni rregullisht me hidhini plehra të lëngshme që treten në ujë.
Fotot dhe teksti jane marrur nga revista “Toka ime”/bujqesia.org
