Rreth 500 hektarëve të tokës bujqësore në vit i ndërrohet destinimi, duke bërë që toka bujqësore më bonitative të zvogëlohet nga viti në vit, flasin të dhënat zyrtare të institucioneve të Kosovës.
Asgjësimi i tokave bujqësore duke i shndërruar ato në zona industriale, objekte afariste e komerciale dhe banesa kolektive, kryesisht është bërë rreth magjistraleve në të gjitha komunat e Kosovës.
Idriz Gashi, shef i Divizionit për Tokën Bujqësore, që funksionon në kuadër të Ministrisë së Bujqësisë i tha Radios Evropa e Lirë se disa komuna ende nuk i kanë nxjerrë të dhënat se sa sipërfaqe të tokës bujqësore i ndërrohet destinimi për qëllime të tjera.
Megjithatë, sipas tij, janë bërë disa hulumtime të cilat tregojnë se sa hektarëve tokë bujqësorë në vit iu ndërrohet destinimi.
“Në bazë të disa analizave që i kemi bërë më ndihmën e ekspertëve nga Evropa llogaritet se në Kosovë për çdo vit humbin përafërsisht 400 deri në 500 hektarë tokë bujqësore në mënyrë të planifikuar apo të paplanifikuar”, thekson Gashi.
Kosova që nga viti 2005 ka në fuqi Ligjin për tokën bujqësore, i cili ka për qëllim krijimin e bazës ligjore për shfrytëzimin, mbrojtjen dhe rregullimin e tokës bujqësore.
Ky ligj parasheh edhe dënime për personat fizikë apo juridikë, të cilët ndërrojnë destinimin e tokës bujqësore apo e shfrytëzojnë atë për qëllime jobujqësore. Dënimi, sipas ligjit, parasheh një shumë prej 1.000 euro deri në 10.000 euro.
Imer Rusinovci profesor në Fakultetin e Bujqësisë në Universitetin e Prishtinës, në një prononcim për Radion Evropa e Lirë, thotë se në Kosovë nuk po zbatohet legjislacioni në drejtim të ruajtjes së tokës bujqësore.
“Qeveritë nuk janë shumë të kujdesshme dhe fatkeqësisht ne kemi tjetërsime, keqpërdorime më barbare të tokës bujqësore, duke i keqpërdoruar ato që edhe ligji i sanksionon, sidomos klasën e parë dytë dhe të tretë bonitative të tokave, ku vërejmë ndërtime të egra, peizazhe më të zymta dhe krejt këto bëhen për qëllim të përfitimeve materiale në dëm të tokës më të pëlleshme bujqësore”, thekson Rusinovci .
Kjo gjendje e degradimit të tokës bujqësore, do të ketë kosto të papërballueshme për Kosovën në të ardhmen, thotë Rusinovci. Sipas tij, Kosova do të përballet me mungesë të prodhimit të produkteve bujqësore dhe vendi do të mbetet i varur nga importi.
“Problem madhor dhe kombëtar është menaxhimi i drejtë dhe i mirëfilltë i shfrytëzimit të tokës bujqësore. Duhet të ruajmë këtë tërësi sepse deri më tani jemi treguar të pamëshirshëm ndaj saj”, thekson Rusinovci.
Ndërkohë, përfaqësues të Sindikatave të bujqve ngrehin shqetësim se nga degradimi i tokave bujqësore, Kosova nuk po arrin të plotësojë nevojat për ushqim nga rendimentet e grurit.
Kryetari i Federatës Sindikale të Bujqve, Tahir Tahiri, në një bisedë për Radion Evropa e Lirë thotë se sipërfaqet e tokave bujqësore çdo vit po zvogëlohen dhe sipas tij, kjo po bëhet pa u vërejtur nga autoritetet kompetente.
“Toka jonë intensivisht po uzurpohet nga ndërtimet të cilat nuk janë të dedikuara për prodhimtari bujqësore dhe ne po humbim sipërfaqe çdo vit. Ne kemi edhe sipërfaqe të tokave të cilat janë lënë që nga pas lufta pa u punuara dhe aty mungon infrastruktura. Ne nuk po i rrisim sipërfaqet e tokave bujqësore por po i zvogëlojmë”, thekson Tahiri.
Kosova ka një sipërfaqe të përgjithshme prej 10 mijë e 887 kilometra katrorë.
Nga kjo sipërfaqe, sipas regjistrimit të fundit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave, llogaritet se 53 për qind e tokës në Kosovë është bujqësore, 41 për qind tokë pyjore, një për qind sipërfaqe ujore kurse pesë për qind është sipërfaqe tjetër: si tokë trafiku, urbane dhe të tjera.
