Çdo shoqëri ka të pasur dhe të varfër, domethënë njerëz me të ardhura të ndryshme. Kjo gjendje është që nga krijimi i kësaj bote. Nga një aspekt kjo është në lidhje me dimensionin e kaderit. Marrëdhëniet ndërmjet të pasurve dhe të varfërve ndryshojnë sipas shoqërive. Ajo fushë është në lidhje me atë që kanë nxjerrë në pah masat fetaro-etike ose metodat filozofike, domethënë është në lidhje me këndvështrimin ndaj njeriut. Të fitoshë pasuri dhe ta shpenzoshë atë, është brenda marrëdhënieve të njeriut dhe në çdo marrëdhënie një masë del në pah. Masat vendosin një model njerëzor…
Islami nuk e mban larg lidhjen e njerëzve me pasurinë… Por ka për qëllim që të sigurojë një pozicion për të pasurit dhe të varfërit e tij.
Një sistem filozofik jetën vazhdimisht e shikon si një fushë lufte, njeriun e llogarit si ujku i njeriut, nga luftërat shkatërruese nxjerr klasa që ndërmjet tyre ka humnera. Një sistem tjetër filozofik luftën ndërmjet këtyre klasave e shikon të domosdoshme. Jeta dhe historia rrjedhin me këto luftëra dhe kur luftërat ndalojnë në një kohë fiktive, nxjerr një rregull abstrakt shoqëror ndërkohë që njerëzit janë zhveshur nga pasuria dhe pronat e tyre… Barazimet shoqërore kapitaliste dhe komuniste janë kornizë e asaj që ka nxjerrë në pak ky shpjegim… Siç ka thënë edhe Marksi, nëse kulmi i punës nuk ka arritur në shoqëri komuniste, dalin apostopujt e mënyrës kapitaliste dhe thonë se njerë- zia është e detyruar ndaj rregjimit kapitalist… Si rezultat i këtij sistemi në Afrikë dalin njerëz që janë fyt më fyt me AIDS ose me mizat, në anën tjetër Firmat ndërkombëtare që gëlltisin (që kanë një kapacitet aq sa mund të administrojnë) vendet më të fuqishme. Në vendet më të pasura (më kapitaliste) njerëzit e pasrehë jetojnë në një rrugë me ata që janë miljarderë dollarësh.
“Tjetri” është njëri prej gurëve të ndërtesës së të njëjtës shoqëri dhe brenda kësaj ndërtese të gjithë janë të lidhur ndaj njëri-tjetrit me ndjenjën e përgjegjësisë në një kornizë të përcaktuar me masat hyjnore.
Ndërsa te ne të pasurit dhe ata që mbledhin domate të kalbura në orët e mbrëmjes nga vendet e pazarit qëndrojnë larg njëri-tjetrit vetëm sa fqinjët e së njëjtës rrugë.
Nga kjo lind një potencial konflikti si frika e shpërthimit shoqëror apo kundërshtim i globalizimit. Në të vërtetë në çdo përfundim ka një model njerëzor… Çdo sistem ballafaqohet me produktet e modelit njerëzor që ka favorizuar. Në sistemin kapitalist i pasuri dhe i varfë- ri, nga një aspekt, bëhen konkretizim në jetën sociale të më- nyrës së sistemit “seleksioni natyror- zgjedhje natyrore, seleksion” që Darvini dhe Lamarci kanë pohuar se ekziston në jetën e zakonshme dhe i cili ngre lart të fortin dhe e shkatë- rron të dobëtin… Të pasurit i ligjërohet identiteti poshtërues, ndërsa i varfëri ngel poshtë dhe shkatërrohet…
Nëse të dobëtin, të pafuqishmin dhe të varfërin është e mundur ta përkufizojmë me shprehjen “Tjetri”, atëherë i forti dhe i pasuri nuk kanë ndonjë përgjegjësi ndërgjegjshmërie kundrejt atij “Tjetrit”, sepse ndërgjegja nuk është një term i ideologjisë kapitaliste por është një term i religjioneve.
Edhe Islami ndërton një shoqëri. Edhe në shoqërinë që ndërton ai ka të pasur dhe të varfër. Islami nuk e mban larg lidhjen e njerëzve me pasurinë… Por ka për qëllim që të sigurojë një pozicion për të pasurit dhe të varfërit e tij. “I pasuri i shoqërisë Islame” dhe “I varfëri i shoqërisë Islame” në një atmosferë të ndryshme etiko-shpirtërore zhvillojnë një “Marrëdhënie paqeje, sigurie madje dashurie” që i përket shoqërisë Islame. “Tjetri” është njëri prej gurëve të ndërtesës së të njëjtës shoqëri dhe brenda kësaj ndërtese të gjithë janë të lidhur ndaj njëri-tjetrit me ndjenjën e përgjegjësisë në një kornizë të përcaktuar me masat hyjnore.
Kur shikojmë të pasurin e shoqërisë Islame, në indet e personalitetit të tij vërehet një ndërtim qelizor i tillë:
-Një njeri i cili e pastron zemrën nga pasioni i pasurisë… Një njeri i cili është shumë i kujdesshëm që të mos vendosë pasurinë në zemrën e tij e cila është vendi ku shikon Zoti…
-Një njeri i cili nuk harron se çdo mundësi që e fiton, është një taksë e Allahut edhe pse ka dhënë çdo lloj mundimi, se i është dhënë amanet dhe se mbart një cilësi sprovimi… -Një njeri i cili në këtë aspekt ndjenjën e pasurisë gjithmonë nuk e shikon si “rezervë” dhe pasurinë si mjet për të sunduar… -Një njeri i cili është i kujdesshëm që kur të çojë mollë në shtëpi ato të mos shikohen nga të tjerët dhe i cili në mendjen e tij ka termin “haku i syrit”… -Një njeri i cili shqetësohet nga dëgjimi i erës së bukës… Domethënë një njeri i ndjeshëm ndaj “hakut të hundës”… -Një njeri i cili mendon se edhe i varfëri ka pjesë në pasurinë e tij… Domethënë një njeri i cili punon pak edhe për të varfërit, një njeri i cili është i pasur për të plotësuar edhe njërin nga kushtet e Islamit si lëmosha ndaj të varfërve, një njeri i cili beson se ka bërë një mëkat njerëzor kur nuk e arrin të varfërin, një njeri i cili e di se do të shkojë në botën tjetër si borxhli, i papastër dhe me një pasuri që nuk do t’i japë dot llogarinë kur nuk e nxjerr hakun e të varfërve… -Një njeri i cili e shikon lëmoshën si një mjet i kushtit të afrimit për te Allahu… -Një njeri i cili i vendos në kornizën e të drejtavë vëllazë- rore të gjitha lidhjet me shoqërinë… Një njeri i cili tjetrin e njeh si vëlla… Një njeri i cili në këtë kuptim e ndjen në trup dhe në shpirtin e tij çdo dhimbje shpirtërore dhe fizike që përjeton vëllai i tij… Domethë- në një njeri i cili e përjeton në zemrën e tij urinë, papunësinë dhe brengën e pamundësisë për t’i marrë një dhuratë fëmijës… Një njeri i cili gjithmonë vepron me ndjenjën e përgjegjësisë ndaj shoqërisë… -Një njeri i cili e vlerëson si një investim të përhershëm ndihmën ndaj një njeriu në vështirësi… -Një njeri i cili e pastron zemrën nga pasioni i pasurisë… Një njeri i cili është shumë i kujdesshëm që të mos vendosë pasurinë në zemrën e tij e cila është vendi ku shikon Zoti… -Një njeri i cili ka një masë etike në fitimin e pasurisë… Një njeri i cili mbrohet nga harami ashtu siç mbrohet nga zjarri… Një njeri i cili nuk e shikon të mundshme çdo mënyrë për të fituar pasuri… Një njeri i cili e refuzon gënjeshtrën, hilen, dredhinë dhe vjedhjen… Një njeri i cili nuk e kthen në pasuri të tij nevojën, dhe vështirësinë e njerëzve… -Një njeri i cili gjithmonë jeton i shqetësuar nga pamundë- sia për të dhënë provimin e pasurisë dhe i cili brengoset nga perceptimi si një forcë e vërtetë forcën që jep pasuria… -Një njeri i cili shpenzimin e tepërt e shikon si një mangësi personaliteti të një njeriu që nuk e ka perceptuar kuptimin e mirësive të Zotit dhe i cili i shpërdoron ato… -Një njeri i cili bujarinë e kupton si hyrje në fushën e lavdë- rimit të Zotit… -Një njeri i cili, kur jep, është i kujdesshëm që të mos lëndojë, që të mos sjellë më vonë ndonjë vuajtje dhe që të mos dëmtojë ndërgjegjen e vëllait të tij. Madje, kur të japë, është i kujdesshëm dhe i përpiktë sikur po e jep në dorën e Zotit… Një njeri i cili e di se do të jetë i privuar nga virtyti i të dhënurit kur të lëndojë, madje një njeri i cili e di se do t’i refuzohet lë- mosha… Një njeri i cili, kur të lëndojë, mbart frikën se mos ka lënduar Zotin… -Një njeri i cili, nëse në vendin ku jeton vdes një njeri nga uria, brengoset nga shqetësimi se nga ajo vdekje do t’i bie një pjesë edhe atij… -Madje një njeri i cili ka frikë të bëhet i pasur për shkak se e di se çfarë peshe sprovimi sjellë pasuria dhe mos dhënia e saj… Një njeri i cili e jep edhe kursimin më të vogël për shkak se ndonjëherë një pasuri që e ka mbartur për të nesërmen nuk e ka harmonizuar me tevekkulin ndaj Allahut… Mirë, po në shoqërinë Islame si është gjendja shpirtërore e të varfërit? -Islami i cili që në fillim e ka përhapur dhënien e pasurisë dhe lëmoshën në një fushë të gjërë aq sa buzëqeshja, mund të thuhet se asnjë mysliman nuk e shikon në statutin e varfërisë. Sikur një njeri i cili ka vetëm një hurmë apo të gjithë myslimanët që në buzët e tyre mund të shfaqin buzëqeshje, janë brenda statusit të pasurisë. Kështu që në shoqërinë Islame varfëria kurrë nuk është një brengë shpirtërore… I varfëri është një njeri i cili nuk e humb ndërgjegjen e tij edhe pse është në gjendje të dobët nga aspekti ekonomik. Në shoqërinë Islame ka një dimension pasurie ku secili mund të japë lëmoshë. -Një njeri i cili është i sigurtë se qënia Rezzaku’l-Alem e di gjendjen e tij dhe i cili është i lidhur me tevekkulin e një fuqie që i siguron riskun e tij gjatë gjithë jetës. -Një njeri i cili edhe varfërinë edhe pasurinë e shikon si një fushë sprovimi… -Një njeri i cili duron… -Një njeri i cili kanaatin1 e pranon si një pasuri e pashterueshme. -Një njeri i cili e shikon si një 1. Mjaftimi me hallallin dhe mospranimi i haramit. Kënaqja me kismetin edhe nëse është pak. mënyrë karakteri Istignanë, domethënë mosshfaqjen e nevojës. -Një njeri i cili nuk e harron se ka një pejgamber i cili nganjëherë lidhte në bark një gurë për shkak të urisë. -Një njeri i cili nuk e lakmon mirësinë që i është dhënë dikujt tjetër. Një njeri i cili nuk dëshiron t’i humbasë tjetrit diçka që nuk e ka vetë.
Autori: Ahmet Tashgetiren
Përktheu dhe përshtati: Kushtrim Guraj
© Opoja.net
