Uji te “Gurra e Poslishtit” vjen nga “Liqeni i Breznës”, sipas legjendave

Uji i pastër si loti që vjen nga bjeshkët e larta dhe kalon përmes fshatit i jep hijeshi Poslishti të Prizrenit. Poslishti  tani ka marrë emërtimin e ri Gurra. Me ujin e ftohtë që të shpon ballin, ky fshat me burimet e tij të shumta është i këndshëm edhe në verë, edhe në dimër. Fshati ruan edhe shumë toponime shqipe, përkundër sunduesve të shumtë që kaluan në këto treva. Ky fshat i Vërrinit dallohet edhe për rritjen e troftës së Gurrës. Një kompani e vogël private atje mundohet t’u shërbejë qytetarëve troftë, madje me çmim solid. Banorët thonë se fshatin tani pas lufte e kanë emërtuar Gurrë, për shkak të burimit që vendasit e quajnë gurra, shkruan gazeta Kosova Sot.

Legjendat e frikshme

Pos ujit, në fshat janë thurur edhe shumë legjenda gjatë historisë, të cilat janë bartur nga brezi në brez, e të cilat rrëfehen edhe nga banorët e tashëm, jo vetëm nga të vjetrit, por edhe nga më të rinjtë. Një prej legjendave flet pikërisht për burimet e ujit. Sipas legjendës, thuhet se ky ujë vjen nga Liqeni i Breznës në Opojë në Malet e Sharrit. Ndryshe, banorët e këtushëm këtë ujë e përdorin për ujitje, për pije dhe mbi të gjitha tash edhe për rritjen e peshkut.

“Fshati tani dallohet për rritjen peshkut, ngase gurra e këtij fshati, që ka disa legjenda, është ujë i mrekulluar që rrit peshkun edhe uji i gurrës së këtij fshati është ujë shumë i mirë për pije. Dikur ishte një vend turistik, bile thuhej edhe vend për shërimin e shumë sëmundjeve. Aty mulliri ka mbetur ende si një trashëgimi e kësaj lashtësie. Edhe studiuesit për rrjedhën e Gurrës, me anë të një eksperimenti përmes ngjyrës kanë konfirmuar se ajo vjen nga liqeni Breznës së Opojës, por kalon nëpër filtra të ndryshëm”, tregon Visar Islamaj. Por, banorët e vjetër të këtij fshati tregojnë një histori të dhembshme. Sipas legjendës, dikur moti një çift i porsamartuar diku në Brezne pasi nuk gjejnë përkrahjen e familjes për të jetuar, kishin marrë qëndrim të mbyteshin në liqe. Sipas legjendës, duvaku i nuses së mbytur ishte gjetur në Gurrë të Poslishtit. Një tjetër legjendë është akoma më intriguese. Legjenda thotë se një herë e në një kohë, fryu një erë aq e fortë, sa tundi lëkenin e Opojës, nga fundi dhe deti nxori një gjarpër, pastaj ra një re dhe gjarprin e hodhi në malin e Sharrit.

“Gjarpri gjigant hante kafshët e njerëzit dhe të mbjellat i prishte. U ngrit një plak, ngarkoi një gomar me thasë me eshkë dhe vajti afër shpellës e i vuri zjarrin eshkës. Kur gjarpri hëngri gomarin, zjarri i eshkës përbrenda e dogj. Bisha bërtiti, Ku je ti lëken, që më bëre kokën dhe ti lumë, vëllai im. E u shtri për vdekje. U nis nga aty të dalë gurra”, thotë legjenda.

“Gurra” e dijes

Por, Gurra ishte edhe gurrë e burrave dhe grave të shkolluara. Mësimdhënësi Rafet Alushaj thotë se aktualisht kanë mbi 240 nxënës. Llogaritet se fshati aktualisht ka 250 familje me rreth 1800 banorë rezidentë. Dr. Nexhip Berisha thotë se gjurmë të shkollimit janë gjetur qysh në shekullin XVII. Nismat e shkollimit në këtë fshat mendohet se kanë filluar që moti, në disa arkiva tashmë të shkruara konstatohet se sipas një relacioni të vitit 1641, të arqipeshkvit Gjergj Bardhi, thuhet se në fshatin Gurrë (afër Prizrenit), Andrea Bogdani i kishte pranë vetes dy djelmosha që i përgatiste për seminar. Në një relacion të Shtjefën Gasprit, rreth 1650-s, theksohet se, në Prizren, misionari katolik, Gërgur Mazrreku, e mbante shkollën e të rinjve. Në këtë shkollë mendohet se janë përdorur tekste mësimore të autorëve shqiptarë në gjuhën shqipe, si gramatikat, fjalorët, veprat me të dhëna mbi natyrën etj., siç ishin veprat e P. Budit, F. Bardhit, P. Mazrrekut etj. Kurse eksperti i arkeologjisë Shafi Gashi, tregon se në këtë fshat ka edhe gjetje të kohës së romakëve. Por, ajo që brengos banorët është kurbeti. “Shumë të rinj ende nuk po arrijnë të jenë pjesë e rritës së Kosovës”, thotë Visar Islamaj. Ai flet për shokët e tij që janë detyruar të ikin jashtë Kosove. Nexhip Berisha shprehet se janë mbi 30 për qind e banorëve të këtij fshati që tashmë jetojnë në vende të ndryshme të botës.

Mulliri që vazhdon të qëndrojë në këmbë

Banorët e këtushëm kanë edhe mullirin që thuhet se dikur ishte i bejlerëve tani e shfrytëzojnë dhe është pronë e familjes Dina, tregon Islamaj. Fshatrat e Vërrinit shquheshin për kultivimin e drithërave dhe ishin si thuhet hambar i rëndësishëm i regjionit të Prizrenit. Kjo imponoi nevojën që, që nga koha e hershme të ngrihen mullinj të shumtë, mbase ky regjion është i pasur me ujëra të lumenjve që vënin në veprim gurët e dhjetëra mullinjve. Përveç mullinjve në Hoçë të Qytetit, shumë mullinj në të kaluarën punuan edhe në fshatra të tjera të rajonit të Vërrinit. Kështu në fshatin Arbëri (Leskovec) dikur ekzistonte Mulliri i Azemit, në Lybeçevë funksiononin Mulliri Durës, Mulliri Hoxhës, Mulliri Dautit, Mulliri Limanit e Mulliri Shamës, ndërsa në Kushnin punuan Mulliri Hajdinit dhe Mulliri Azemit, nga të cilët mbetën edhe sot e kësaj dite toponimet me këta emra. Duhet përmendur sidomos rëndësinë e disa mullinjve që funksionuan në fshatin Poslisht, që u shërbenin banorëve të regjionit të gjerë të Prizrenit. Për ekzistimin e disa mullinjve në fshatin Poslisht, të cilët punuan me ujin e lumit Gurrë që buron këtu, kuptojmë edhe nga një dokument i rëndësishëm i shkruar historik që nga viti 1348.

Kjo dëshmon se tradita e ekzistimit të mullinjve në Vërri, e sidomos në Poslisht, daton madje edhe para vitit 1348, kur është shkruar ky dokument për mullinjtë e vjetër. Besohet se nga kjo kohë, në Poslisht funksion mulliri që punon edhe sot e kësaj dite, i njohur si Mulliri i Dinës. Deri para disa vitesh, objekti i këtij mulliri për shkak të vjetërsisë, paraqiste raritet, kurse, si mulli gurët e të cilit rrotullohen me forcën e ujit, mund të thuhet se është nga të vetmit ose të rrallët në Kosovë. Mu për këtë dhe duke u nisur nga rëndësia e tij që mund të ketë në sfer- ën historike dhe atë turistike, është më se e nevojshme të shpallet si objekt i rëndësisë së veçantë historike, në mënyrë që të ruhet vlera e tij e lashtësisë së kahershme.

(Kosova Sot)