Autori: M.sc. Artan S. Mehmeti
Kurani është një libër i shenjtë i cili pasqyron udhëzimet e Allahut (Zotit) për njerëzimin nëpërmjet të dërguarit të Tij të fundit, Muhammedit a.s. Gjeografia është një shkencë që studion Tokën dhe i ka fillimet e veta që në lashtësi. Midis Kuranit dhe Gjeografisë ka një lidhje mjaft të ngushtë e cila pasqyrohet në shkrimet e shenjta, të cilat nuk mungojnë edhe në literaturat e kësaj shkence.
Kurani ka zbritur nĂ« gjysmĂ«n e parĂ« tĂ« shekullit tĂ« VII â tĂ« pas erĂ«s sonĂ« dhe jep fakte konkrete dhe tĂ« sakta nĂ« tĂ« cilĂ«n shkenca e gjeografisĂ«, dhe ato qĂ« kanĂ« lidhje tĂ« ngushtĂ« me to i kanĂ« verifikuar nĂ«pĂ«rmjet teorive dhe aparaturave tĂ« ndĂ«rtuara pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim. Fillimisht shumĂ« shkencĂ«tarĂ«t tĂ« saj kohe dhe mĂ« pas, pushtetarĂ« dhe udhĂ«heqĂ«s sĂ« shteteve tĂ« ndryshme tĂ« MesjetĂ«s apo dhe njerĂ«z i pĂ«rbuznin shkrimet qĂ« ndodheshin nĂ« Kuran dhe i quanin si trillimet e Muhammedit a.s. Por zhvillimi i shkencĂ«s nĂ« vendet Muslimane dhe dhĂ«nia e mendimeve dhe e teorive shkencore nĂ« EvropĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me dogmat kishtare bĂ«ri qĂ« tĂ« verifikohen njĂ« e nga njĂ« shkrimet qĂ« ndodheshin nĂ« Kuran. KĂ«tu nuk bĂ«n pĂ«rjashtim edhe shkrimet tĂ« karakterit gjeografik, duke filluar qĂ« nga modelit heliocentrik tĂ« Kopernikut dhe mĂ« pas me ligjin e gravitetit tĂ« Njutonit, ligjit tĂ« Relativitetit tĂ« Ajshtajnit apo edhe tĂ« zbulimin e fakteve shkencore tĂ« sakta mbi formimin e fenomeneve meteorologjike, lĂ«vizjeve tĂ« pllakave tektonike etj.
Gjeografia fizike e përgjithshme si një degë e Gjeografisë së Përgjithshme, që nga koha parahistorike është marr me studimin e mënyrës së krijimit të universit, objekteve të cilat ndodhën në të (galaktikat, yjet, planetët, asteroidet e kometat), rrotullimin e tyre, e deri tek dhënia e hipotezave rreth shkatërrimit të universit bashkë më objektet hapësinore. Kjo degë e Gjeografisë, gjithashtu mirët me përshkrimin dhe studimin e Tokës, duke i përfshirë të gjitha sferat e saj: Atmosferën, Litosferën, Biosferën dhe Hidrosferën. Ajo merret edhe me orientimin në natyrë (orientimi më an të yjeve dhe yjësive, Diellit dhe Hënës), si dhe llogaritjen e kohës sipas kalendarit (kalendarit diellor dhe atij hënorë).
Kurani ka shumĂ« ajete qĂ« na tregojnĂ« pĂ«r veçorit shkencore â gjeografike, tĂ« cilat e vĂ«rtetojnĂ« se Kurani Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« libĂ«r i shenjt. Prej shumĂ« veçorive Ă«shtĂ« fakti se njĂ« numĂ«r i konsiderueshĂ«m i kĂ«tyre fakteve shkencore tĂ« lartĂ« pĂ«rmendura, njeriu i ka zbuluar vetĂ«m me ndihmĂ«n e teknologjisĂ« sĂ« shekullit XX â tĂ«, e tĂ« cilat janĂ« shpallur nĂ« Kuran 1400 vjet mĂ« parĂ«. KĂ«to fakte shkencore nĂ« kohen e Muhammedit a.s., as qĂ« mund tĂ« perceptoheshin apo imagjinoheshin. KĂ«to fakte shkencore e vĂ«rtetojnĂ« edhe mĂ« tepĂ«r prejardhjen hyjnore tĂ« Kuranit. PĂ«r kĂ«tĂ« Zoti xh.sh. nĂ« Kuran thotĂ«:
âA nuk shikojnĂ« ata me vĂ«mendje nga qielli se si mbi ta e kemi ndĂ«rtuar atĂ«, e kemi zbukuruar atĂ« duke mos pasur nĂ« tĂ« ndonjĂ« zbrazĂ«ti? Edhe tokĂ«n se si e kemi shtrirĂ« e nĂ« tĂ« kemi vendosur kodra pĂ«rforcuese dhe kemi bĂ«rĂ« qĂ« nĂ« tĂ« tĂ« mbijnĂ« gjithfarĂ« bimĂ«sh tĂ« bukura. DĂ«shmi tĂ« dukshme dhe pĂ«rkujtuese pĂ«r secilin njeri qĂ« ka drejtuar mendjen. Ne, nga qielli lĂ«shuam shiun e dobishĂ«m dhe me tĂ« bĂ«mĂ« qĂ« tĂ« kultivohen kopshte e drithĂ«ra qĂ« korren. Dhe rritĂ«m trungje tĂ« gjata hurmash me fruta tĂ« paluar njĂ«ri mbi tjetrin. (Kaf 6 â 10)â
Zoti xh.sh. i thërret njerëzit të studiojnë dhe të reflektojnë rreth qiejve, tokës, maleve, yjeve, bimëve, farave, kafshëve, ndryshimeve të natës me ditën, krijimit të njeriut, shiun dhe shumë gjëra të tjera të krijuara. Duke i eksploruar këto fakte, njeriu arrin ta njoh aftësinë artistike të krijimtarisë së Zotit. Më këto krijime njeriu arrin që ta njeh Krijuesin e tij, i Cili krijoi të gjithë universin dhe çdo gjë që ndodhët në të nga asgjëja. Për këtë Zoti xh.sh. në Kuran thotë:
âĂshtĂ« fakt se nĂ« krijimin e qiejve e tĂ« TokĂ«s, nĂ« ndĂ«rrimin e natĂ«s e tĂ« ditĂ«s, tĂ« anijes qĂ« lundron nĂ« det qĂ« u sjell dobi njerĂ«zve, nĂ« atĂ« shi qĂ« e lĂ«shon All-llahu prej sĂ« larti e me tĂ« ngjall tokĂ«n pas vdekjes sĂ« saj dhe pĂ«rhapĂ« nĂ« te nga çdo lloj gjallese, nĂ« qarkullimin e erĂ«rave dhe reve tĂ« nĂ«nshtruara mes qiellit e TokĂ«s, (nĂ« tĂ« gjitha kĂ«to), pĂ«r njĂ« popull qĂ« ka mend ka argumente. (Bekare 164)â
Edhe pse në Kuran gjejmë shumë fakte shkencore, të cilat janë zbuluar në mënyrë të plotë më ndihmën e teknologjisë bashkëkohore, Kurani nuk është një libër shkencor, e as që mund të pretendojmë një gjë të tillë. Qëllimi i shpalljes së tij është udhëzimi i njerëzve drejt së vërtetës, dhe nuk është shtjellimi i fakteve shkencore, apo shpjegimi i dukurive natyrore.
Muhammedi a.s. nuk ishte gjeograf, që ti studionte këtë shkencë dhe ti shkruante këto teori kaq të sakta dhe precize para 1400 viteve, ku shkencëtaret e asaj kohe as qe mund ti paramendonin, e jo më ti studionin dhe të shkruanin për to. Por edhe nëse supozojmë se Muhammedi a.s. ishte shkencëtari më i mirë i kohës, ai a.s. nuk do të kishte mundësi ti dinte dhe ti studionte këto fakte që ndodhën në Kuran, për arsye se teknologjia e asaj kohe nuk do të ja kishe mundësuar që ti studionte këto fakte për të cilat i pasqyruam më lartë. Për këtë Zoti xh.sh. në Kuran thotë:
âQĂ« pranojnĂ« tĂ« dĂ«rguarin (Muhammedin), Pejgamberin arab, (qĂ« nuk shkruan as nuk lexon),… (Araf 157)â
Zoti xh.sh. më anë të Kuranit nuk ju drejtohet vetëm arabëve, por të gjithë njëzimit pa dallim race, ngjyre, moshe, gjinie, apo nivelit arsimor. Gjithashtu Zoti xh.sh. e dërgoi Muhammedin a.s. pejgamber për mbar njerëzimin:
âE Ne, tĂ« dĂ«rguam ty (Muhammed) vetĂ«m si  mĂ«shirĂ« pĂ«r tĂ« gjitha botĂ«rat. (Enbija 107)â
PĂ«rveç kĂ«saj Kurani ka shumĂ« fakte shkencore, jo vetĂ«m tĂ« shkencĂ«s sĂ« GjeografisĂ«, por edhe shkencave tĂ« tjera si: BiologjisĂ«, MjekĂ«sisĂ«, AstronomisĂ«, FizikĂ«s etj., disa prej tyre janĂ« zbuluar vetĂ«m nĂ« shekullin e kaluar. KĂ«to zbulime nĂ« kohen e Muhammedit a.s, as qĂ« ishin menduar se mund tĂ« ekzistojnĂ«, si dhe nuk kishin mundĂ«si as qĂ« tĂ« zbulohen mĂ« tekniken e asaj kohe. Me pĂ«rputhjen e plotĂ« tĂ« dhĂ«nave shkencore nĂ« fushĂ«n gjeografike dhe jo vetĂ«m tĂ« zbuluar nĂ« 2 â 3 shekujt e fundit me shkrimet e shenjta, tregon qĂ« kĂ«to nuk janĂ« trillime tĂ« dĂ«rguarit tĂ« Allahut por fjalĂ«t e tĂ« MadhĂ«rishmit, FuqiplotĂ« qĂ« ka formuar gjithçka qĂ« ndodhet nĂ« TokĂ« dhe nĂ« HapĂ«sirĂ«n e pafund tĂ« GjithĂ«sisĂ«.  PĂ«r kĂ«to fakte shkencore Zoti xh.sh. na tregon nĂ« Kuran ku thotĂ«:
Thuaj: âMĂ« tregoni, nĂ«se ai (Kurâani) Ă«shtĂ« prej All-llahut, e ju e mohuat atĂ«, kush Ă«shtĂ« mĂ« i humbur se ai qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« kundĂ«rshtim tĂ« fortĂ«?â Ne do tâua bĂ«jmĂ« atyre tĂ« mundshme qĂ« tâi shohin argumentet Tona nĂ« horizonte dhe nĂ« veten e tyre deri qĂ« tâu bĂ«het e qartĂ« se ai (Kurâani) Ă«shtĂ« i vĂ«rtetĂ«. A nuk mjafton qĂ« Zoti yt Ă«shtĂ« dĂ«shmitar pĂ«r çdo gjĂ«? (Fussilet 52 â 53)
Botuar në DRITA ISLAME, nr. 7, Tiranë Korrik 2017