Nuk është i njëjtë edukimi dhe arsimi, edhe pse arsimi është një lloj edukimi,
por çdo arsim nuk bën edukim. Në disa raste, dituria bën më shumë dëm sesa dobi.
Prandaj, Pejgamberi (savs), ka bërë lutje që Allahu ta ruajë nga dituria e cila
nuk sjell dobi. Në një kohë muslimanët e kanë konsideruar hajdut, mësuesin i
cili nuk kishte vlera morale, sepse atëherë mësuesi njëkohësisht ka qenë edhe
edukues.
Edhe sot, të gjitha shkollat në mënyrë popullarizuese quhen institucione edukativo-arsimore,
megjithëse ato janë gjithnjë e më shumë arsimore, dhe gjithnjë e më pak edukative.
Madje edhe gjatë kohës komuniste, stafi mësimdhënës shkonte në shkollë i veshur
siç duhet, kurse nxënësit, një kohë mbanin edhe përparëse të kaltra. Sot, për
fat të keq, nxënësit më së paku ju ngjajnë nxënësve!
Cili prej mësuesve sot ende flet për moralin, turpin, karakterin,
ndershmërinë, frikën ndaj Allahut të Plotfuqishëm? Dhe pa besim në Zotin, nuk
ka edukim, nuk ka turp, nuk ka frikë, nuk ka nder dhe nuk ka as respekt.
Besimi në Zot është zhdukur prej kohësh nga librat shkollorë. Kodi i
mirësjelljes është bërë artificial, sepse aty nuk ka arsye as rregulla hyjnore.
Allahu na ka krijuar dhe Ai e di më së miri se çka është e mirë për ne dhe çka
jo.
Nëse njeriu nuk ka asnjë lidhje me Atë i Cili e ka krijuar, atëherë nuk
është çudi që ai jeton pa lidhje. Sot pedagogë ka më shumë se kurrë më
parë, kurse fëmijët janë më të paedukuar se kurrë më parë. Sa më shumë pedagogë
të ketë, aq më shumë kemi raste të fëmijëve të pashpresë. Teoria dhe librat
shkruajnë për një gjë, kurse në realitet ndodh tjetra. Një pedagog
dikur kishte dhjetë metoda sesi t’i edukonte fëmijët. Kur u martua mbeti pa asnjërën.
Asnjëherë nuk ka pasur më shumë hajdutë, drogë, rrëmbime, vrasje, vetëvrasje,
përdhunime, lezbike dhe homoseksualë sesa ka sot, dhe kurrë nuk është shkruar kaq
shumë për edukimin! Sa më shumë që kundërshtohet imoraliteti, aq më shumë po përhapet,
pikërisht sikurse kruajtja.
Edukimi sot është problem botëror.
Disa njerëz kanë menduar se njeriu kur të ngopet me këtë botë, dhe kur t’i
zotëron arritjet shkencore dhe teknologjike, do t’i zgjidhë të gjitha
problemet. Mirëpo, po ndodh e kundërta, pikërisht atëherë po lindin problemet.
Ku është rrugëdalja?
Shprehur më thjesht, rrugëdalja është në besim. Por jo në çfarëdo besimi,
por në besimin në Një dhe të Vetmin, në Allahun e Plotfuqishëm.
Një shkrimtar ka thënë: “Është e çuditshme se sa pak nevojitet që
të jemi të lumtur, por është edhe më e çuditshme, sesi, gati të gjithëve ajo ‘pak’
ju mungon.”
Ajo e pakta quhet – besim i sinqert në Zotin.
Besimi, në të vërtetë, është zgjidhja e vetme për këto problemet morale. Prandaj,
Anglia, si vend i përparuar, po mendon ta rivendosë shkopin në mësim, dhe mbi
këtë bazë, të kthehet në edukimin e viteve të ’30 të shekullit të kaluar.
Në një anekdotë thuhet se, shumë kohë më parë filozofët dhe dijetarët kishin
debatuar se cila ishte më e vlefshme – edukata edhe arsimi, apo vetëm arsimi.
Filozofët e kishin përfaqësuar dhe mbrojtur rëndësinë e arsimit, kurse
dijetarët rëndësinë e edukimit. Krejt natën e parë ata e kishin kaluar duke
diskutuar. Në natën e dytë filozofët i kishin sjellë macet për tu treguar atyre
se si është e mundur që edhe macet të trajnohen. Në fakt, ata i kishin mësuar macet
që tu shpërndajnë njerëzve me gota çaji. Kur macet e kryen punën e tyre, u duk se
filozofët gati e kishin fituar debatin. Mirëpo, në natën e tretë, dijetarët
kishin sjellë minj në xhepa. Dhe, në momentin kur macet po fillonin përsëri t’i
shpërndanin gotat e çajit, dijetarët i kishin lëshuar minjtë nga xhepat e tyre.
Kur macet i panë ata, i hodhën gotat dhe vrapuan pas minjve. Kështu filozofët e
humbën debatin.
Dijetarët deshën të thonin në këtë mënyrë, se njeriu, sado që të jetë i
arsimuar, pa edukatë do të jetë si ato macet. Njerëzit, kur të shohin një
fitim, nuk i zgjedhin mjetet për ta arritur qëllimin. Kjo sot është shumë e
dukshme në këtë ‘shoqërinë moderne, të civilizuar dhe të paedukuar.
Përfundim: Arsimi pa edukatë është sëmundje, kurse edukata pa arsim është e
verbër. Më së miri është kur përfaqësohen të dyjat. Megjithatë, edukimi është
themeli, kurse pa themel, nuk ka as ndërtesë.
Dituria pa edukatë është e rrezikshme. Pse sot, njeriu modern, i civilizuar dhe i përparuar i frikësohet njeriut? Pse kaq shumë armë bërthamore? Gjatë kohës së luftës humane të Pejgamberit (savs), për një periudhë 10 vjeçare, pati vetëm rreth 1000 viktima, kurse vetëm në Luftën e Dytë Botërore u vranë miliona njerëz.
Perktheu: Miftar Ajdini